Projekt nr 2021-1-PL01-KA122-VET-000016732
Rezultat projektu Erasmus+
Biblioteka czytanych tekstów arii starowłoskich
Rezultat projektu Erasmus+
Nagrania wideo kursów mistrzowskich z włoskimi profesorami
Koncert oraz wspomnienia uczestników mobilności do Włoch.
Niedawno, po raz kolejny, nauczyciele i uczniowie sekcji wokalnej mieli okazję skorzystać z rezultatów wyjazdu do Włoch w ramach mobilności Erasmus+. 18 października 2023 w Sali Koncertowej Szkoły Muzycznej I i II st, im. B. Rutkowskiego odbył się koncert-audycja zatytułowana „Nasze Włochy” w wykonaniu uczniów i akompaniatorów, którzy w zeszłym roku szkolnym dokształcali swoje umiejętności pod kierunkiem włoskich mistrzów. W programie dominowały arie starowłoskie praktykowane podczas tamtego wyjazdu. Do wykonawców dołączyli również młodsi uczniowie klas wokalnych, którzy „zdobyte” we Włoszech praktyki wykonawcze przejmowali już od swoich nauczycieli i starszych kolegów. Oprócz śpiewania, uczestnicy mobilności dzielili się swoimi wspomnieniami z wyjazdu ilustrując je zdjęciami i filmami.
Mobilność uczniów i kadry wydziału wokalnego do Włoch 24.02-5.03.2023
Wyjazd do Włoch był realizacją pomysłu edukacyjnego na wzmocnienie kompetencji wokalistów w zakresie poprawnego wykonawstwa arii starowłoskich poprzez praktykowanie go w rodzimym otoczeniu, pod kierunkiem włoskich mistrzów i przy wsparciu specjalistycznej wiedzy o języku włoskim. Idea organizacji takiego działania od wielu lat przyświecała nauczycielom Sekcji wokalnej Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. Bronisława Rutkowskiego w Krakowie. Możliwość uzyskania finansowania z funduszy europejskich za pośrednictwem programu Erasmus+ umożliwiła spełnienie tego zamiaru.
Projekt skierowany był zarówno do uczniów sekcji wokalnej jak i nauczycieli śpiewu oraz nauczycieli akompaniatorów współpracujących z tą sekcją. Przewidzieliśmy wyjazd na międzynarodowy 10-dniowy kurs pedagogiczny dla 10 nauczycieli z naszej szkoły oraz udział w 10-dniowej krótkoterminowej mobiloności edukacyjnej dla 10 uczniów.
Po wielomiesięcznych przygotowaniach polegających zarówno na znalezieniu instytucji partnerskiej we Włoszech jak i na wytypowaniu osób, które miały wziąć udział w mobilności udaliśmy się do Latiny – niewielkiego miasta położonego godzinę jazdy na południe od Rzymu, gdzie Państwowe Konserwatorium Muzyczne im. O. Respighi zorganizowało międzynarodowe kursy mistrzowskie dla uczniów i nauczycieli z renomowanymi profesorami śpiewu. Instytucja goszcząca zaprosiła czworo znakomitych profesorów i solistów operowych z Rzymu do poprowadzenia zajęć z międzynarodową społecznością słuchaczy. W kursie uczestniczyli nauczyciele śpiewu oraz akompaniatorzy, którzy towarzyszyli na fortepianie uczniom podczas zajęć: pianiści i klawesynistka. Naszymi mistrzami byli Mariangela Di Gianberardino, Raffaella Milanesi, Elisabetta Scatarzi oraz Enrico Turco, z którymi spędziliśmy łącznie kilkadziesiąt godzin na codziennych warsztatach wokalnych.
Każdy z naszych uczniów miał przygotowane kilka arii z epoki baroku, które prezentował podczas lekcji otwartych. Każdy z profesorów prowadził zajęcia w odmienny sposób i zwracał uwagę na odmienne szczegóły wykonawcze. Podczas, gdy uczniowie doskonalili swoje umiejętności wokalno-językowe na scenie, nauczyciele zdobywali wiedzę dydaktyczną dotyczącą kształtowania tradycji wykonawczych i stylistycznych, sposobów interpretacji i ozdabiania włoskich utworów barokowych. Wraz z uczniami ćwiczyli oni prawidłową wymowę włoską, realizację samogłosek, pojedynczych i podwójnych spółgłosek, co, nie zawsze było oczywiste. Nie bez znaczenia była wymiana doświadczeń nauczycieli polskich i włoskich – poparta obserwacją postępów uczniów z obu krajów w czasie kursu.
Oprócz kursów stricte wokalnych gospodarze zapewnili nam regularne zajęcia z języka włoskiego prowadzone przez Włochów ukierunkowane na poprawną wymowę archaicznych włoskich tekstów oraz na ogólną komunikację językową. Zajęcia te prowadzone były przez profesora Francesco Paulo Russo – specjalistę z zakresu bibliografii i bibliotekarstwa muzycznego. Każdy z uczniów musiał przeczytać pod okiem, a może lepiej powiedzieć „pod uchem” lektora tekst przynamniej jednej arii po włosku – wymawiając prawidłowo wszystkie samogłoski i spółgłoski, pojedyncze i podwójne. Część zajęć językowych prowadzona była w plenerze – na ulicach Rzymu, gdzie pod przewodnictwem naszego lektora poznawaliśmy w rzeczywistym terenie tło historyczne biografii kompozytorów włoskich i innych związanych z Rzymem oraz miejsca lokalizacji libretta opery „Tosca” G. Pucciniego.
Z Latiny i Rzymu wróciliśmy z biblioteką nagrań tekstów najbardziej popularnych w kanonie literatury dydaktycznej arii starowłoskich czytanych przez rodowitych Włochów zgodnie z rytmem muzyki. Ten cenny produkt naszego kursu pozostanie z nami na dłużej – będą go słuchały kolejne pokolenia adeptów sztuki wokalnej. Zostanie również udostępniony na stronie naszego projektu.
Rezultatem warsztatów było przede wszystkim otwarcie się uczniów na własne możliwości wykonawcze, większa wiara w siebie, nowe podejścia do kreowania artystycznych prezentacji wokalnych a nauczycieli na nowe podejścia dydaktyczne do kształtowania tych kreacji. Większość lekcji i prezentacji uczniów podczas kursu została zarejestrowana i będzie można ją obejrzeć.
Nie bez znaczenia pozostają rozszerzone umiejętności językowe uczestników mobilności. Większość naszych nauczycieli gdzieś kiedyś uczyła się języka włoskiego jeszcze podczas swojej edukacji, a uczniowie, jeśli nawet nie uczyli się języka włoskiego, byli obyci z tym językiem choćby ze względu na śpiewanie arii po włosku. I choć przed wyjazdem wiele osób deklarowało absolutnie zerową znajomość tego języka, to po kursie każdy z nich może śmiało powiedzieć, że język włoski nie jest niego obcy, bo co najmniej rozumie o czym do niego mówią i potrafi w miarę poprawnie wymawiać włoskie wyrazy i podstawowe zdania. Połowa profesorów prowadzących zajęcia posługiwała się językiem angielskim, ale połowa prowadziła zajęcia po włosku – i byli oni w większości rozumiani. Bardziej zaawansowani językowo uczestnicy kursu wspierali innych, a ponieważ wśród studentów z Włoch były dwie osoby polskiego pochodzenia, które znały polski i też wspierały językowo naszych uczestników, międzynarodowe więzy między uczestnikami były zacieśniane. Osoby, które posiadały pewne wcześniejsze przygotowanie językowe nabrały pewności siebie i całkiem nieźle radziły sobie w konwersacjach. Jeden za nauczycieli z Polski odważył się nawet poprowadzić koncerty po włosku w roli konferansjera.
Zwieńczeniem i weryfikacją zdobytych podczas kursu umiejętności wykonywania włoskich utworów z epoki baroku były koncerty publiczne. Zanim na scenie stanęli wokaliści społeczność goszczącego nas Konserwatorium w Latinie, jak i lokalni melomani mieli okazję zapoznać się z polską muzyką fortepianową. Czworo nauczycieli-pianistów dało recital z utworami muzyki polskiej, który spotkał się z dużym zainteresowaniem słuchaczy. W mistrzowski sposób, grając również na 4 ręce, wykonali oni były utwory kompozytorów innych niż powszechnie znany Fryderyk Chopin, co poszerzyło wiedzę Włochów o muzyce naszego kraju.
Program koncertu nauczycieli fortepianu:
1. Eligiusz Skoczylas (pianoforte)
I. J. Paderewski – Chant d’amour op. 10 nr 2
I. J. Paderewski – Menuetto in Sol maggiore op. 14 nr 1
K. Szymanowski – Studio in Si bemolle minore op.4 nr 3
2. Jan Olesz (pianoforte)
Karol Szymanowski – Mazurche op. 50 (nr 9 – 13 e 16)
3. Piotr Kowal (pianoforte)
Joanna Bruzdowicz – 16 quadri dalla mostra di Salvador Dali (scelta) / 16 pictures from
exhibition by Salvador Dali (choice)
4. Ludmila Wojnarowska-Tesarowicz (pianoforte)
Szczepan Tesarowicz – Tre Mazurche (ca. 8 min)
5. Eligiusz Skoczylas/Piotr Kowal (pianoforte a quattro mani)
I. J. Paderewski – Album Tatrzańskie op. 12 mov. 1-3
Uczniowie wokalistyki wraz ze swoimi akompaniatorami w ostatnich dniach kursu wystąpili na dwóch koncertach. Pierwszy z nich odbył się w Sali Koncertowej Konserwatorium w Latinie i obejmował repertuar świeckiej włoskiej barokowej muzyki wokalnej. Na widowni, oprócz nas, obecna była duża grupa studentów i nauczycieli a także melomani z Latiny. W czasie koncertu zarówno wokaliści, jak i ich akompaniatorzy fantastycznie zdali egzamin z wiedzy i umiejętności szlifowanych podczas kursu. Znakomite wykonania zostały wysoko ocenione przez obecnych na koncercie profesorów, którzy poprzednio prowadzili zajęcia. Wypełniona po brzegi sala i burzliwe owacje, świadczyły o sukcesie dydaktycznym kursu.
Program koncertu wokalistów w Latinie:
1. Julia Stawarz S. De Luca “Non posso disperar” Eligiusz Skoczylas – pianoforte
2. Jan Siorek G. Bononcini “Per la gloria” Renata Stec-Fill – pianoforte
3. Barbara Woźniak D. Sarri “Non ha ragione ingrato” aria dall’opera “Didone abbandonata” Jan Olesz – pianoforte
4. Alicja Nogala G. B. Pergolesi “Se tu m’ami” Joanna Solecka – cembalo
5. Magdalena Kandefer A. Scarlatti “Le violette” Piotr Kowal – pianoforte
6. Julita Wrońska D. Sarri “Sen corre l’agneletta” Jan Olesz – pianoforte
7. Łukasz Stępień F. Tenaglia “Begli occhi merce” Ludmiła Wojnarowska-Tesarowicz – pianoforte
8. Magdalena Michalik A. Scarlatti ”Già‘l sole dal Gange” Joanna Solecka – cembalo
9. Aleksandra Poliszak G. Caccini “Amarilli” Joanna Solecka – cembalo
10. Joanna Maczuga G. B. Pergolesi “Eja Mater” da “Stabar Mater” Eligiusz Skoczylas – pianoforte
11. (DUETTO) Julia Stawarz e Aleksandra Poliszak A. Vivaldi “Laudamus Te” dal “Gloria” Eligiusz Skoczylas – pianoforte
12. Vocal ensemble A. Vivaldi Salmo 121 RV 607 “Laetatus sum” (TUTTI GLI STUDENTI) Jan Olesz – pianoforte
Drugi z koncertów związany był z poznawaniem dziedzictwa kulturowego stolicy Włoch i został zorganizowany w kościele San Josemaria Escrivà w Rzymie. W poszanowaniu dla miejsca wokaliści zaprezentowali repertuar muzyki sakralnej. Wydarzenie stało się niezapomnianym przeżyciem tak dla samych wykonawców, jak i dla parafian i lokalnej publiczności. Owacje na stojąco były najlepszym podsumowaniem i świadczyły o wysokim poziomie wykonawczym uczestników kursu. Podczas odbierania gratulacji nawiązano nowe kontakty tak w środowisku muzycznym, jak i wśród publiczności.
Program koncertu wokalistów w Rzymie:
PROGRAMMA
1. G. B. Pergolesi – „Stabat Mater” (DUETTO)
Magdalena Michalik – soprano, Joanna Maczuga – alto, Eligiusz Skoczylas – organo
2. G. B. Pergolesi – aria „Eja mater fons amoris” dal „Stabat Mater”
Joanna Maczuga – contralto, Eligiusz Skoczylas – organo
3. “Quia Respexit” Magnificat BWV 243
Aleksandra Poliszak – soprano, Piotr Kowal – organo
4. A. Vivaldi – aria di Vagaus „Matrona inimica” dall’ oratorio „Juditha triumphans”
Barbara Woźniak – soprano, Jan Olesz -– organo
5. A. Vivaldi – „Laudamus te” da „Gloria” RV 589 (DUETTO)
Aleksandra Poliszak – soprano, Julia Stawarz-soprano, Eligiusz Skoczylas – organo
6. A. Vivaldi – „Gloria” RV 589 (CORO)
ensemble vocale, Jan Olesz – organo
7. C. Saint-Saёns – Ave Maria
Julia Stawarz – soprano, Jan Olesz – organo
8. J. F. Haendel – „Who may abide” dall’ oratorio „Messiah”
Jan Siorek – basso, Renata Stec-Fill – organo
9. A. Vivaldi – Salmo 121 „Laetatus sum” (CORO)
ensemble vocale, Jan Olesz – organo
Erasmus+ | Koncert uczniów klas wokalnych – 4 marca 2023, Rzym – YouTube
Przez 10 dni pobytu we Włoszech udało nam się znaleźć również czas na zwiedzanie Rzymu. Wprawdzie pogoda, jak to podczas zimy, była nam niezbyt przychylna – przez większość czasu padało, co wielu z nas przypłaciło przemoczeniami nóg pokonując pieszo dość długą drogę z hotelu na zajęcia, ale znakomita atmosfera podczas warsztatów oraz wspaniałe doznania podczas zwiedzania zrekompensowały uciążliwości. Włoskie posiłki okazały się być skomponowane odmiennie niż te, do których byliśmy przyzwyczajeni, niemniej jednak ich smaki przypadły nam do gustu.
