Na finiszu projektu

Wielką galą zakończył się projekt „Muzyka narodowa krajów Europy jako perspektywa edukacyjna i zawodowa młodzieży muzycznej”. W organizację obchodów Jubileuszu 55-lecia Szkoły Muzycznej I i II stopnia im. B. Rutkowskiego włączył się także nasz projekt w programie Erasmus+ i dzięki temu jego  ostatni koncert mógł się odbyć w wyjątkowej oprawie sceny Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie. Stanowiąca przedmiot projektu –  tytułowa muzyka narodowa, przewijała się często w uroczystości 28.10.19 r. nie tylko w występach uczestników czerwcowych DNI PROJEKTU ERASMUS+: chóru pod dyrekcją Elżbiety Gawryszewskiej czy  zespołu perkusyjnego pod kierunkiem Sylwii Romek, lecz także w prezentacjach gości z Węgier i Słowacji, zespołu sekcji wokalnej oraz w brawurowych krakowiakach z harcami Lajkonika i Hejnałem Mariackim włącznie, w wykonaniu dziecięcych zespołów rytmicznych przygotowanych  przez Urszulę Rosół-Knapik, jak również przez Bożenę Szopę z partnerskiego Centrum dla Niewidomych i Słabowidzących.
Na zwiększone zainteresowanie muzyką o folklorystycznych inspiracjach  z pewnością miały wpływ liczne warsztaty, wykłady, seminaria, publikacje czy konkursy organizowane  podczas dwuletnich działań projektowych. Złożyły się na nie m. in. wykłady o muzyce etnicznej dr Marii Pomianowskiej i Aleksandry Kauf, oraz warsztaty związane z nagrywaniem tejże  muzyki (Paweł Kostuj), czy prelekcja Krzysztofa Trebuni-Tutki  poświęcona instrumentom ludowym Podhala,  jak również wykłady z warsztatami dotyczącymi kultury i muzyki Bułgarii (Jordanka Georgiewa-Okoń), a także Węgier (Noemi Petneki i Péter Kertész z Konsulatu Generalnego Węgier w Krakowie). Podczas DNI PROJEKTU ERASMUS+  w Krakowie, nie tylko uczestnicy projektu, lecz także szeroka szkolna publiczność mogła się zapoznać z krokami krakowiaka (warsztaty taneczne Bożeny Szopy) czy wejść w tajniki chopinowskich mazurków i polonezów (warsztaty Piotra Filka) oraz fletu w kontekście jazzowej muzyki folkowej (warsztaty Leszka Wiśniowskiego). Promocji tematyki projektu służyły także: seminarium i koncert w Burgas naszego nauczyciela fortepianu Ayhama Hammoura czy zorganizowany przez bułgarskiego partnera międzynarodowy internetowy konkurs „Flying Stage”, którego prace plastyczne nagrodzone w kategorii „Bułgaria, Polska, Węgry – tradycja i współczesność” ozdobiły szkolną gablotkę. A skoro o konkursach mowa, to wizytówką projektu stał się międzynarodowy kompozytorski konkurs internetowy „FOLKING WITH ERASMUS+”, zaś jego rezultatem – wydawnictwo „A MUSICAL NOTEBOOK” z nagrodzonymi utworami młodych twórców, zainspirowanych polskimi, węgierskim czy bułgarskimi melodiami ludowymi. Oprócz tej publikacji, projekt ma na swym koncie także artykuły Darii Onderki-Woźniak w kwartalniku CEA SZKOŁA ARTYSTYCZNA czy czasopiśmie HEJNAŁ OŚWIATOWY, a także informacje o wydarzeniach projektu na stronach partnerów medialnych: TVP3,  RADIO KRAKÓW, KULTURATKA. PL, HEJNAŁU OŚWIATOWEGO czy KONFEDERACJI PISARZY BUŁGARSKICH (Конфедерация на българските писатели), zaś w planach przewidziana jest jeszcze publikacja kalendarza. Znajdą się na nim zdjęcia z mobilności do Budapesztu, Burgas i Krakowa, jak również „Memories” – wspomnienia uczestników projektu. A było co wspominać, bo młodzi muzycy  jako członkowie międzynarodowych orkiestr, chórów, zespołów kameralnych i baletowych  mieli okazję uczestniczyć w licznych wspaniałych, multimedialnych  koncertach, które zostały profesjonalnie nagrane przez uczniów techniki realizacji dźwięku z partnerskiego Centrum dla Niewidomych i Słabowidzących. I koncerty,  i warsztaty, a także wspólnie spędzone godziny prób oraz zwykłe koleżeńskie spotkania czy nowe przyjaźnie, pozostawiły na nich wszystkich niezatarte wrażenia. 
W pamięci uwieczniły się także utwory, np. ulubione przez chórzystki: bułgarska melodia ludowa „Vecheraj Rado”   czy polska  „Dwa serduszka” w aranżacji na chór i orkiestrę Tadeusza Płatka, ale również inne, także te opracowane specjalnie na potrzeby projektu przez polskich i bułgarskich nauczycieli: Aleksandrę Kauf, Barbarę Bogunię, Błażeja Michnę, Leszka Wiśniowskiego czy Petię Tonczewą. Pozostaną one  już na stałe w programach zespołów muzycznych szkół partnerskich i wzbogacą ich zasoby biblioteczne, przypominając  o projekcie programu Erasmus+, który właśnie dobiega końca. Jeszcze tylko uroczyste wręczenie certyfikatów Europass- Mobility podczas Koncertu Jubileuszowego  i wraz z ostatnimi taktami „Tańców rumuńskich” Beli Bartóka w wykonaniu węgierskich muzyków z partnerskiej Kroó Music School, przybyłych specjalnie na końcową galę do Teatru Słowackiego, finalizuje się idea promocji muzyki narodowej krajów Europy, w edukacyjnym i zawodowym kontekście.
Żegnamy ten pamiętny, pierwszy w historii Szkoły-Jubilatki projekt w programie Erasmus+ słowami dyrektor partnerskiej NUMSI „Prof. Pancho Vladigerov” Zlatiny Panteleewej: „Wspominam dwa cudowne lata, które nas związały. Obyśmy mieli powody do następnych spotkań! Dziękuję Wam!”.

 Daria Onderka-Woźniak

Koncert i streaming #ErasmusDays

W miniony czwartek w ramach międzynarodowych #ErasmusDays odbył się wyjątkowy koncert, będący zwieńczeniem projektu Erasmus+ realizowanego przez ostatnie lata przez SM im.B.Rutkowskiego wspólnie z zagranicznymi partnerami z Węgier i Bułgarii. Wydarzenie miało miejsce w naszej szkole, ale za pośrednictwem internetu było możliwe do oglądania praktycznie na całym świecie, dzięki bezpośredniemu streamingowi ze szkolnej Sali koncertowej. W ten sposób przyczyniliśmy się do znaczącego upowszechnienia rezultatów dotychczasowej współpracy, która miała na celu zwiększenie kompetencji zawodowych młodych muzyków w oparciu o europejską muzykę ludową. Gościem specjalnym koncertu był zespół baletowy ze szkoły NUMSI “Prof. Pancho Vladigerov” z Burgas (Bułgaria) wraz z choreografką Dilianą Bahmatovą. Wykonał on m.in. tradycyjny Nestynarski taniec, a tłem do oryginalnej choreografii były prace plastyczne uczennicy SM II st. im.B.Rutkowskiego Poli Czubak inspirowane cyklem wariacji polskiego kompozytora Franciszka Brzezińskiego. Koncert otworzyła jak zawsze Fanfara w wykonaniu zespołu trębaczy, po której zabrzmiał Polonez Wojciecha Kilara z filmu Pan Tadeusz zagrany z impetem przez szkolną orkiestrę II st. pod dyrekcją Tadeusza Płatka. Filmowe były też wspomnienia z trzech mobilności (Budapeszt, Burgas, Kraków), których projekcję mogli podziwiać słuchacze koncertu. W repertuarze inspirowanym muzyką ludową zaprezentował się ponadto chór szkolny, soliści oraz zespoły wokalne i kameralne: smyczkowy i perkusyjny, zaś na zakończenie wieczoru usłyszeliśmy nową, odświeżoną na jazzowo aranżację słynnego polskiego Czerwonego jabłuszka.

Barbara Bogunia

Nagranie z koncertu dostępne jest pod adresem: https://www.facebook.com/muzyczna.jozefinska/videos/1155412174657087/?__tn__=%2Cd%2CP-R&eid=ARBC06nARCndbM281oijn1C9slgOxFxzW_DfXhJIEIdSlhDsZN2gNkC9rTQGVnFTOnUPAb_R0q-WsfU9

TPM3: Erasmusowe+ podróże i mapy myśli 

Krakowski czerwcowy finał folkowego projektu Erasmus+ już dawno za nami, tymczasem tuż po szkolnych wakacjach jego koordynatorzy zasiedli znów wspólnie do dyskusji podczas ostatniego Transnational Project Meeting w NUMSI w Burgas (Bułgaria). Celem spotkania było podsumowanie dotychczasowych działań projektowych, ewaluacja ich jakości i rozliczenie kosztów realizacji, a także snucie potencjalnych planów współpracy partnerów Erasmusa+ na przyszłość. Intensywne kilkugodzinne narady przebiegały równolegle w kilku językach (polskim, angielskim, bułgarskim, węgierskim, rosyjskim, a nawet niemieckim!) i w znakomitej, przyjaznej atmosferze, a ich kierunek porządkowały tworzone na bieżąco interaktywne „mapy myśli”. Rubryki końcowego raportu Erasmus+ zapełniały się kolejnymi informacjami o dotychczasowych rezultatach projektu: licznych koncertach, warsztatach, wykładach i publikacjach, które nagromadziły się przez minione lata, a także o przewidywanych możliwościach ich dalszego upowszechniania w Polsce, na Węgrzech i w Bułgarii. Powróciły wspomnienia ze wspólnych mobilności, przywołane w cytatach z My Memories napisanych przez uczniów biorących udział w zagranicznych mobilnościach. Docenili oni jak bardzo Erasmus+ zwiększył ich umiejętności zawodowe jako muzyków, pogłębił wiedzę o innych kulturach, wzmocnił kompetencje językowe i technologiczne. Nade wszystko jednak otworzył umysły, zacieśnił międzynarodowe przyjaźnie i dostarczył mnóstwo niezapomnianych wrażeń artystycznych. Dlaczego więc ten już projekt kończyć? Usatysfakcjonowani dokonanymi podsumowaniami koordynatorzy, nasyceni dodatkowo pięknem widoków wschodu i zachodu słońca nad Morzem Czarnym wspólnie postanowili zorganizować dodatkowe, promujące projekt wydarzenie, na które polscy koordynatorzy Erasmusa+ zaproszą ponownie do Krakowa swoich partnerów. 10 października spotkamy się więc raz jeszcze podczas koncertu, w którym muzyka narodowa znów zabrzmi we wspólnym wykonaniu uczniów zaprzyjaźnionych szkół z Budapesztu i Burgas. Nie możemy się doczekać!

Barbara Bogunia

Podziękowania

Koncertem Finałowym w sali koncertowej MANGGHA z udziałem międzynarodowych orkiestr, chórów i solistów z partnerskich szkół: koordynującej SM I i II st. im. B. Rutkowskiego w Krakowie, Kroó Music School z Budapesztu, NUMSI „Prof. Pancho Vladigerov” z Burgas, a także krakowskiego Specjalistycznego Ośrodka dla Dzieci Niewidomych i Słabowidzących, 17.06.2019 r. zakończyły się uroczyście DNI PROJEKTU ERASMUS+ w Krakowie.W ramach DNI odbyły się również koncerty: integracyjny Koncert w ciemności – Rewers, Koncert pod Tatrami w PSM I st. w Zakopanem, Koncert Kroó Music School z Budapesztu w Konsulacie Generalnym Węgier w Krakowie oraz Koncert Partnerów w krakowskiej Floriance, a także interesujące warsztaty, podczas których była okazja zapoznania się z polskimi instrumentami etnicznymi i sposobami ich nagrywania, krokami krakowiaka i poloneza oraz tajnikami interpretacji chopinowskich mazurków czy jazzowych stylizacji folkowych. Do działań projektowych udało nam się pozyskać patronów medialnych: TVP 3 Kraków, Radio Kraków, Kulturatka.pl, czasopismo Hejnał Oświatowy, oraz Konfederację Pisarzy Bułgarskich (Конфедерация на българските писатели), zaś Konsulat Generalny Węgier w Krakowie objął nad DNIAMI PROJEKTU ERASMUS+ w Krakowie patronat honorowy, a pani Iwona Fus z Narodowej Agencji Programu Erasmus+ w Warszawie uświetniła swoją obecnością uroczystą projektową Galę.Serdecznie dziękujemy wszystkim, dzięki którym tegoroczne DNI PROJEKTU ERASMUS+ w Krakowie stały się znaczącym wydarzeniem w życiu artystycznym międzynarodowych społeczności Krakowa, Budapesztu i Burgas, a zwłaszcza twórcom autorskiego projektu „Muzyka narodowa krajów Europy jako perspektywa edukacyjna i zawodowa młodzieży muzycznej” –Grzegorzowi Łobodzińskiemu Darii i Onderce-Woźniak, oraz wszystkim jego koordynatorom, zarówno krajowym: Sylwii Romek,Barbarze Boguni i Pawłowi Kostujowi, jak i zagranicznym, w Bułgarii: Zlatinie Pantelejewej, Anecie Danaiłowej i Ilianie Angełowej, a także na Węgrzech: Eszter Dudas, Attili Fuzesseryi Orsolya Czine.

Szczególne podziękowania składamy jednocześnie Dyrekcji – Marcie Nowaczyk-Łapińskiej i Jerzemu Kulawikowi oraz wszystkim nauczycielom, uczniom i pracownikom administracji SM im. B. Rutkowskiego zaangażowanym w warsztaty i koncerty projektu.Wielkie brawa kierujemy w stronę Tadeusza Płatka oraz Błażeja Michny – wspaniałych dyrygentów i aranżerów utworów powstałych specjalnie na potrzeby Koncertu Finałowego, Elżbiety Gawryszewskiej – niezastąpionej prowadzącej polsko-bułgarskie warsztaty chóralne i dyrygentce trzech koncertów DNI PROJEKTU ERASMUS+ w Krakowie, oraz Pawła Gajewskiego – wszechstronnie udzielającego się w organizację wydarzeń i przygotowującego polskich i węgierskich trębaczy wykonujących uroczyste fanfary.Nie zapominamy oczywiście o prowadzących znakomite warsztaty: Joannie Stawarskiej, Aleksandrze Kauf, Leszku Wiśniowskim, Jaśku Gąsawskim, Piotrze Filku i Dorocie Szopie z partnerskiej SOSW , oraz o Tomislawie Susiću, Wojciechu Kamionce i Pawle Pazganie.Dzięki jurorom międzynarodowego internetowego konkursu kompozytorskiego „Folking with Erasmus+”: Maciejowi Jabłońskiemu i Waldemarowi Królowi poznaliśmy także młodych twórców zainspirowanych polskim, węgierskim czy bułgarskim folklorem, a zwłaszcza laureatkę Grand Prix konkursu – Monikę Kozakiewicz, której utwór wykonali uczniowie przygotowani m.in. przez Pawła Krauzowicza oraz Tomasza Porębę.  Koncerty DNI PROJEKTU ERASMUS+ w Krakowie nie mogłyby się obejść bez zaangażowania nauczycieli przygotowujących uczniów do koncertów, czy też im akompaniujących: Barbary Toffel, Ilony Nieciąg, Piotra Kowala, Roberta Pyrka oraz Małgorzaty Zdebskiej, a także bez autorki prezentacji multimedialnych na wszystkie trzy mobilności projektu – Magdaleny Mądro oraz twórcy logo projektu, widniejącego na wszystkich jego plakatach i materiałach promocyjnych – Andrzeja Mądro. Wszyscy przyczynili się do wspólnego sukcesu tegorocznych krakowskich artystycznych wydarzeń o międzynarodowym zasięgu. Wraz z ostatnimi, klimatycznymi taktami jazzowej wersji Czerwonego jabłuszka podczas Koncertu Finałowego, pożegnaliśmy uczestników dwuletniego projektu w programie Erasmus+, którego celem była promocja folkloru, wywodzącej się z niego polskiej, węgierskiej i bułgarskiej muzyki narodowej oraz rozszerzenie międzynarodowej współpracy edukacyjnej, pomocnej w doskonaleniu zawodowemu przyszłych muzyków i zwiększaniu ich konkurencyjności na rynku pracy.Do naszych podziękowań, słowami dyrygentki – Anety Danaiłowej, dołączają także bułgarscy uczestnicy wydarzeń:”Искаме още веднъж сърдечно да благодарим на целия ваш екип за отличната организация на концертите! 
Имахме възможност да пеем в прекрасни зали и свирим на качествени инструменти.Децата са очаровани от приятелствата, създадени по време на проекта.Поздрави на целия Ви екип!”  Chcielibyśmy jeszcze raz serdecznie podziękować całej waszej ekipie za doskonałą organizację koncertów! Mieliśmy możliwość śpiewania we wspaniałych salach koncertowych i grania na znakomitych instrumentach.

MOBILNOŚĆ W KRAKOWIE 12.06. – 17.06.2019 r.

Dni projektu Erasmus+ w Krakowie
Działania związane z uczeniem się, nauczaniem i treningiem (LTT)

Koncert finałowy w Centrum Manggha 17.06.2019 r.:

Zapraszamy do obejrzenia filmów relacjonujących koncert finałowy (playlista – w prawym górnym rogu lista do rozwinięcia):

Lub wszystkie nagrania video osobno TUTAJ.

Plan dni projektu Erasmus+ w Krakowie

Szczegółowy plan:

Prace plastyczne uczniów partnerskiej szkoły z Burgas, z cyklu: „Pejzaże Budapesztu” oraz „Bułgaria, Polska, Węgry – tradycja i współczesność”, nadesłane na wirtualny konkurs FLYING STAGE:

Konkurs Selfie+

Muzyczna młodzież Europy z Erasmusem+

Muzyka łagodzi obyczaje i łączy narody! Dzięki programowi Erasmus+ i wspólnej inicjatywie szkół muzycznych z Polski, Węgier i Bułgarii młodzi muzycy mają niecodzienną szansę wspólnego poznawania kultur tych krajów, obcując na żywo z najprawdziwszą twórczością ludową kształtowaną przez wieki w Europie środkowo-wschodniej. To właśnie folklor stał się punktem stycznym działań edukacyjnych – warsztatów, prób, koncertów – dzięki którym młodzież doskonali swoje umiejętności zawodowe w zakresie gry na instrumencie i śpiewu, co jest bezcenną wartością w ich przyszłej karierze i na rynku pracy. Podczas dotychczasowych zagranicznych mobilności na Węgrzech i w Bułgarii w programie Erasmus+  mieli oni dodatkowo możliwość podszkolenia swoich kompetencji językowych, a także tanecznych, uzupełniali swoją wiedzę o historii i obyczajach krajów partnerskich. Nad przygotowaniem koncertów i warsztatów czuwali pełni pasji nauczyciele muzyki, czego efektem były gromadzące liczną publiczność koncerty w Centrum Kultury oraz Muzeum Bartoka w Budapeszcie oraz Galowy Koncert w słonecznym, nadmorskim Burgas we wrześniu 2018. Owiani letnią bryzą znad Morza Czarnego młodzi muzycy goszczący w tamtejszym amfiteatrze udowodnili, że muzyka jest uniwersalnym językiem łączącym magiczną więzią ludzi różnych kultur i nacji. Nasze wspólne pamiątkowe zdjęcie zgłosiliśmy do Erasmusowego konkursu fotograficznego Selfie+. Trzymajmy kciuki!

MOBILNOŚĆ W BUŁGARII – 16.09.2018 – 23.09.2018;

WSPOMNIENIA UCZESTNIKÓW PROJEKTU

Ten rok szkolny zaczął się dla kilkunastu uczniów naszej szkoły jeszcze… przed wakacjami. Wiosną zaczęliśmy bowiem przygotowania do udziału w kolejnej części projektu Erasmus+, w którym uczestniczy nasza szkoła. Poza zwykłymi zajęciami musieliśmy więc znaleźć czas na próby chóru, spotkania zespołu wokalnego oraz szlifowanie indywidualnych występów instrumentalnych i wokalnych.

Finałem tych przygotowań była nasza wizyta w nadmorskim Burgas, które przywitało nas najpierw trochę pochmurnie, ale szybko zmieniło aurę na iście wakacyjną. Gotowi, by odkrywać uroki Bułgarii, rozpoczęliśmy trzeci tydzień września.

Plan wyjazdu był dość napięty. Razem z chórem szkoły bułgarskiej pracowaliśmy nad programem finalnego koncertu, podczas którego mieliśmy zaprezentować chóralne opracowania polskich i bułgarskich pieśni ludowych.  Mierzenie się z cyrylicą oraz bułgarskimi rytmami stanowiło dla nas pewne wyzwanie, ale nie było to wyzwanie nie do pokonania. Również nasi zagraniczni koledzy przyznawali, że język polski sprawił im trochę kłopotu. Ostatecznie jednak koncert – który współtworzyła też bułgarsko-węgierska orkiestra i balet – udał się bardzo dobrze, a wspólnie spędzony czas pozwolił nam trochę poznać się nawzajem.

Podczas naszego pobytu w Burgas braliśmy też udział w innych koncertach – zarówno jako wykonawcy, jak i słuchacze. Dzięki nim mogliśmy razem z uczestnikami projektu z Bułgarii i Węgier nawzajem poznawać muzykę naszych krajów.

Znaleźliśmy oczywiście czas nie tylko na próby i koncerty, ale także na warsztaty i spotkania. Podczas tego tygodnia dowiedzieliśmy się sporo o bułgarskiej muzyce ludowej, nauczyliśmy się kroków kilku bułgarskich tańców, poznaliśmy podstawy języka bułgarskiego i stworzyliśmy symbole bułgarskich obrzędów ludowych na warsztatach plastycznych. Nie zabrakło też plaży, kąpieli w Morzu Czarnym i zwiedzania.

Tydzień minął szybciej niż powinien i trzeba było wracać do kraju. Teraz pozostaje nam czekać na rewizytę Bułgarów i Węgrów!

Justyna Galica

MOBILNOŚĆ W BUDAPESZCIE

Koncert Otwarcia „Dni Erasmusa+” w Szkole Muzycznej im. G. Kroó w Budapeszcie
część 1:

część 2:

Koncert Finałowy w Centrum Kultury Kőbánya im. Kőrösi w Budapeszcie

Przygotowania do mobilności

Nauczyciele szkoły Paweł Kostuj i Aleksandra Kauf podczas warsztatów z nagrywania muzyki etnicznej

Kőbánya, polska dzielnica Budapesztu

Köbánya Kispest, stacja metro

Z centrum Budapesztu do dzielnicy Kőbánya prowadzi niebieska linia metra oznaczona numerem 3 i zorientowana na osi Północ-Południe (Köbánya Kispest – Újpest Központ). Stacja Kőbánya–Kispest (nazywana przez mieszkańców skrótowo Köki) to ważny autobusowy punkt przesiadkowy, a wielu podróżnych kieruje się stąd wprost na lotnisko imienia Franciszka Liszta, czyli popularne Ferihegy. W pobliżu stacji zatrzymują się także od lat czerwone Polskie Busy. W Kőbánya –  dziesiątej i jednej z największych dzielnic stolicy Węgier – Polacy goszczą jednak od dużo dawniejszych czasów.

Budapeszt – trochę podobnie jak Kraków i Podgórze zjednoczone przez prezydenta Juliusza Leo w 1915 roku – powstał w 1872 roku z połączenia dwóch miast leżących po przeciwnych brzegach Dunaju – Budy i Pesztu. W ten sposób narodziła się milionowa metropolia, do której dalszej rozbudowy potrzebni byli pracownicy fizyczni, robotnicy i chłopi. Czas ten zbiegł się z okresem wielkiej biedy w polskiej Galicji, braku pracy i ziemi, który spowodował masową emigrację zagraniczną około pół miliona osób, w tym dużej ich części na tereny ówczesnych Austro-Węgier. Polacy (Lengyel) napływali do Budapesztu i zamieszkiwali w dziesiątej dzielnicy Kőbánya (węg. kopalnia) w pobliżu ośrodków górniczo-hutniczych, cegielni, kamieniołomów i zakładów przemysłowych, tworząc tzw. Kolonię Polską. Wśród emigrantów poszukujących w Budapeszcie lepszych warunków życia dla siebie i swojej rodziny był także mój pradziadek Sylwester, któremu żona Magdalena urodziła tam dwoje dzieci: córkę Zofię i syna Jana, ochrzczonego następnie w 1915 w polskiej kaplicy na Kőbánya. Szczęście im jednak nie sprzyjało. W tym samym roku, podczas I wojny światowej Sylwester został zmobilizowany do armii austrowęgierskiej i zginął w bitwie na wzgórzu Pustki w Łużnej koło Gorlic. Po śmierci męża Magdalena wraz z dziećmi powróciła do Polski.

Most Krakusa (Franciszka Józefa), łączący Kraków z Podgórzem, czyli dziś most Powstańców Śląskich (przebudowany w 1971 roku)

Most Łańcuchowy na Dunaju, łączący Budę i Peszt, jego filary zostały wykonane z wapienia z Kőbánya

Kolonia Polska w dzielnicy Kőbánya aż do II wojny Światowej była ośrodkiem rozwoju polskiej kultury i oświaty. Powstał tutaj polski kościół, Dom Polski, w którym siostry elżbietanki uczyły języka polskiego, działały także polskie zespoły artystyczne, drużyny harcerskie, organizacje społeczne, biblioteki i czytelnie, wydawano czasopisma, jak na przykład „Tygodnik Polski na Węgierskiej Ziemi”.

Podczas II wojny światowej Kőbánya stała się centrum polskiego „państwa podziemnego” i schronieniem dla polskich uchodźców. W sensie dosłownym zaś podziemia Kőbányi, czyli obszerny system głębokich tuneli – pozostałości po średniowiecznych winiarniach i browarach, a następnie kopalniach wapienia istniejących tu od XVII do XIX wieku – posłużyły jako zakłady produkcji samolotów dla Trzeciej Rzeszy, lecz także schrony dla ludności podczas bombardowań.

Pracownicy kopalni w Budapeszcie, 1904 rok

 Wnętrze kościoła polskiego w Budapeszcie, polichromia autorstwa polskiego malarza-emigranta Karola Malczyka (1947)

Obecnie podziemne korytarze powodują osuwiska ziemi w post-przemysłowej dzielnicy Kőbánya, sprawiając wiele kłopotów mieszkańcom. Niektóre z nich stanowią jednak niemałą atrakcję turystyczną. Położone na głębokości około 30m pod powierzchnią ziemi tunele są wypełnione wodą o temperaturze od 13-15oC i są idealnym miejscem eksploracji dla płetwonurków. Kto wie, co jeszcze skrywają opuszczone wapienne jaskinie w dawnej polskiej dzielnicy Kőbánya…

Kobanya Diving Tour

Barbara Bogunia

Źródła:

www.fortepan.hu (ilustracje)

Mieczysław Wieliczko, „Kőbánya; chłopska, robotnicza, polska dzielnica Budapesztu na przełomie XIX-XX wieku”, Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio F, Historia 5455, 317-327, 1999/2000.

Wiesław Tomasz Stefańczyk, „Mniejszość polska na Węgrzech. Stan i potrzeby badań”, Konteksty Kultury, Tom 10, Numer 4, 2013.

Muzyczny Burgas

„Muzyczny Burgas” /„Музикален Бургас”/ pióra bułgarskiej dziennikarki Rumiany Emanuilidu, to prowadzona w szerokim kontekście historycznym monograficzna opowieść o wczoraj i dziś partnerskiego NUMSI „Prof. Pancho Vladigerov” / NUMSI – Narodowa Szkoła Sztuki Muzycznej i Scenicznej/, która stała się kanwą poniższego felietonu.
Książka – przywieziony do Krakowa ze spotkania projektowego w Budapeszcie prezent od bułgarskich kolegów, już od swych pierwszych stron wprowadza czytelnika w czarowny świat starego Burgas. Czarno-białe fotografie z początków XX w. ukazują eleganckich panów w paltotach i melonikach przechadzających się po zalodzonym Morzu Czarnym i spoglądających w górę na kultowe Morskie Kasyno, w którym miejscowa artystyczno-intelektualna elita towarzyska tworzyła życie kulturalne portowego miasta. Z pewnością uważne oko dostrzeże w jej gronie także legendarnych w dziejach Bułgarii muzyków, a zwłaszcza znakomitego kompozytora Panczo Władigerowa, wybranego po latach na patrona powstałej w 1961 r. burgaskiej szkoły muzycznej, czy Warbana Warbanowa – znanego dyrygenta i twórcę oper inspirowanych folklorem. To imieniem tego ostatniego nazwano organizowany raz na dwa lata krajowy konkurs wykonawczy, który od 1963 r. na stałe zagościł w kalendarium imprez muzycznych szkoły w Burgas. Podczas jego kolejnej edycji w marcu 2018 pojawi się na nim z pewnością logo projektu Erasmus+.
I taka to już naturalna kolej rzeczy, bo dzisiejsze  NUMSI pod dyrekcją Złatiny Panteleewej jest otwarte na coraz to nowe wyzwania: „Magic” – międzynarodowy konkurs interpretacji muzyki niemieckiej i austriackiej, „Jesienne korespondencje” oraz „Letnie korespondencje” czyli  międzynarodowy festiwal kulturalny, krajowy konkurs z teorii muzyki czy festiwal „Swobodna scena młodego wykonawcy”, to tylko część imprez organizowanych w tej szkole. Nie można także zapomnieć choćby o cyklicznie prowadzonych w każdą środę koncertach tematycznych. Sprawdźmy ich repertuar w najbliższym czasie: np. 10.01.18 – „20 pytań o sztuce”, 24.01.- „Taniec w muzyce instrumentalnej”, 21.02.- „Przedstawiamy Wam… Fryderyka Chopina”, zaś 18.04.- „Podróż w czasie – romantyzm”. Po takiej kwietniowej muzycznej podróży w głąb epoki romantyzmu pewnie warto będzie udać się na romantyczny spacer przez piękny, otaczający szkołę park, a potem… skosztować znakomitych lodów serwowanych przez miłą panią w pobliskim sklepiku.
A co o swojej szkole sądzą jej uczniowie? Zapytajmy może młodą gitarzystkę Elję Akopian: „Mamy bardzo dobrych, oddanych nauczycieli /…/. Są ludźmi sztuki, którzy pomagają nam posiąść wiedzę i stać się, jak oni, dobrymi muzykami, aktorami i tancerzami. Wspaniale grający muzycy, baleriny tańczące w niewiarygodny sposób, aktorzy występujący w różnych pięknych spektaklach. Wszyscy zawsze na bardzo wysokim poziomie. Czuję się dumna, kiedy uczestniczę w koncertach szkoły”.  I trudno się temu dziwić, bo szkolne koncerty NUMSI naprawdę mogą zachwycać. Coś o tym wie pisząca te słowa, gdyż nagranie jednego z takich koncertów oglądała latem w Bułgarii, w paśmie lokalnej telewizji SKAT. W roku 2018 repertuar koncertowy uczniów bułgarskich wzbogaci muzyka polska i węgierska. W ramach projektu „Muzyka narodowa krajów Europy jako perspektywa edukacyjna i zawodowa młodzieży muzycznej” we wrześniu nad brzegiem Morza Czarnego planowany jest plenerowy koncert, podczas którego połączone orkiestry i chóry zaprzyjaźnionych szkół z Burgas, Budapesztu i Krakowa wykonają utwory zainspirowane folklorem krajów partnerskich. Do miłych wrześniowych spotkań w muzycznym Burgas!

Wszystkiego najlepszego w Nowym 2018 Roku! – Честита Новата 2018 година!

Daria Onderka-Woźniak – koordynator współpracy z partnerem bułgarskim

P.S.
Miło nam poinformować, że dzięki uprzejmości przewodniczącego Konfederacji Pisarzy Bułgarskich pana Stanisława Marashki, niniejszy felieton ukazał się w j. bułgarskim pod następującym linkiem: http://konfederaciabgpisateli.com/
Po wcześniejszej publikacji poświęconej I TPM w Budapeszcie, jest to już druga publikacja postów bloga naszego projektu na stronach Konfederacji Pisarzy Bułgarskich, co napawa nadzieją na naszą dalszą owocną, międzynarodową współpracę.

Fotografia z początku XX w. z książki ” Muzyczny Burgas” – zalodzone Morze Czarne, w oddali kultowe Morskie Kasyno.

Film o współczesnym Burgas:

I TPM – BUDAPESZT 20-23.11.2017

Uczestników I Międzynarodowego Spotkania Projektowego /Transnational Project Meeting/Budapeszt przywitał nieco nostalgiczną, dżdżystą aurą. Kiedy staromodny tramwaj linii 49 wjechał na most na Dunaju, w jego wilgotnych oknach odbiły się rozmyte światełka ze wzgórza Gellerta. Ale nie ma to jak pyszna węgierska zupa gulaszowa i paprykarz na poprawę jesiennego humoru zmęczonych podróżą uczestników! Teraz tylko trzeba się dobrze wyspać, bo program TPM-u bardzo napięty i wymagający.
Obradujemy w siedzibie budapesztańskiego partnera – Kroó Music School. Eszter Dudas, nasza węgierska koordynatorka, zadbała o wszystko – są imienne plakietki, teczki personalne i wystrój sali obowiązkowo w biało-czerwono- zielonych kolorach flag państwowych partnerów projektu. Zaczynamy od prezentacji wszystkich szkół /bardzo się podobał krótki filmik o naszej szkole!/, a następnie Grzegorz Łobodziński, our president, przystępuje do omawiania w j. angielskim ważnych spraw organizacyjnych i formalnych. Na początek wszelkie zawiłości umowy, następnie cele i zadania poszczególnych partnerów, a już przecież czekają jakże ważne finanse projektu! Trzeba też zacząć omawiać program mobilności, bo jutro Attila, dyrygent węgierskiej orkiestry, może nie być aż tak dyspozycyjny.
Zmęczeni kończymy późnym wieczorem, ale już z rana przecież trzeba dokończyć wszystkie mobilności! Zaczynają się dyskusje – dyrektor NUMSI z Bułgarii ma mnóstwo świetnych pomysłów. Koordynatorki z Burgas – Iliana Angełowa i Krakowa – Daria Onderka-Woźniak, wprost nie mogą nadążyć z tłumaczeniami! Angielski, polski, węgierski, bułgarski i rosyjski – każdy radzi sobie jak może, żeby tylko precyzyjnie dogadać zgodne z zapisami projektu szczegóły. Na szczęście udaje się uzyskać porozumienie i wreszcie wiadomo z jakim repertuarem wystąpią szkoły partnerskie na koncercie finałowym w Instytucie Kultury Bułgarskiej w Budapeszcie, a co zaprezentują w plenerowym koncercie nad brzegiem Morza Czarnego w Burgas. Oj, ciężkie zadanie czeka Pawła Kostuja z krakowskiego SOSW, który będzie się zajmował nagraniami z występów! Póki co na razie w Budapeszcie, w drugim dniu TPM omawia Dropbox. Musi się z tym pospieszyć, bo już czeka Basia Bogunia, odpowiedzialna za kompozytorski konkurs internetowy „Folking z Erasmusem+”.

Jeszcze „tylko” podpisanie umowy projektowej, końcowe pytania oraz raporty, i po zamknięciu o godz. 20 szkoły naszego węgierskiego partnera umordowani, ale szczęśliwi, przy sprzyjającej pogodzie wybieramy się na ostatni, i zresztą jedyny spacer po Budapeszcie. W świątecznej scenerii, z nocnym oświetleniem stolica Węgier jest wyjątkowo zachwycająca! Ostatnie zdjęcie z widocznym w oddali zamkiem i nocny staromodny tramwaj linii 49 zawozi polskich uczestników I TPM na dworzec autobusowy, gdzie już czeka powrotny autobus do Krakowa. Działania projektowe rozpoczęte!

Daria Onderka-Woźniak